Çfarë kuptojmë me tregti online?
Tregtia online nënkupton blerjen dhe shitjen e produkteve apo shërbimeve përmes internetit. Kjo formë tregtie po bëhet gjithnjë e më e zakonshme në Shqipëri, ashtu si në shumë vende të botës. Platforma të ndryshme, si faqet e internetit, rrjetet sociale apo aplikacionet mobile, po përdoren për të ofruar produkte dhe për të komunikuar me klientët. Por shumë qytetarë ende kanë pikëpyetje: a është kjo mënyrë tregtie e ligjshme në Shqipëri?
Legjislacioni shqiptar për tregtinë online
Po, tregtia online është e ligjshme në Shqipëri, por duhet të ndjekë rregullat dhe ligjet që rregullojnë aktivitetin tregtar në përgjithësi. Ligji për “Tregtinë Elektronike” nr. 10128, datë 11.05.2009, është baza ligjore që mbështet këtë veprimtari. Ky ligj përcakton se çdo operator ekonomik që kryen shitje apo shërbime përmes mjeteve elektronike duhet të jetë i regjistruar, të ofrojë të dhëna të sakta për veten dhe të respektojë të drejtat e konsumatorit.
Regjistrimi si biznes online
Nëse një individ apo subjekt dëshiron të ushtrojë aktivitet tregtar online, duhet të regjistrohet si biznes pranë QKB-së (Qendra Kombëtare e Biznesit). Ky regjistrim përfshin zgjedhjen e një forme juridike (person fizik, sh.p.k. etj.), përzgjedhjen e aktivitetit ekonomik përkatës dhe pajisjen me NIPT (Numër Identifikimi për Person Tatimor). Tregtia online nuk përjashtohet nga taksat dhe detyrimet ligjore që kanë edhe bizneset tradicionale.
Tatimet dhe deklarimet për tregtinë online
Bizneset që operojnë online duhet të regjistrohen në tatime dhe të deklarojnë të ardhurat e tyre në mënyrë të rregullt. Administrata Tatimore Shqiptare monitoron edhe aktivitetin online, veçanërisht shitjet përmes rrjeteve sociale dhe platformave të njohura. Mungesa e deklarimeve ose evazioni fiskal mund të çojë në gjoba, bllokime aktiviteti apo hetime tatimore.
Të drejtat e konsumatorëve
Në çdo transaksion online, konsumatori ka të drejtë të informohet qartë për produktin, çmimin, mënyrën e pagesës, afatet e dorëzimit dhe politikat e kthimit. Ligji shqiptar për mbrojtjen e konsumatorit është i zbatueshëm edhe për tregtinë online dhe mbështet klientin në rast se nuk respektohen kushtet e shitjes. Kjo përfshin të drejtën për t’u tërhequr nga blerja brenda 14 ditëve dhe për të kërkuar rimbursim në raste mashtrimi apo malli jo cilësor.
Shitja në rrjete sociale: e lejuar, por me kushte
Shumë individë në Shqipëri ushtrojnë tregti përmes Facebook, Instagram apo TikTok. Edhe pse kjo praktikë është e përhapur, ligjërisht ajo duhet të jetë e mbështetur me dokumentacionin e duhur. Pra, edhe nëse shet nëpërmjet rrjeteve sociale, je i detyruar të regjistrohesh si biznes dhe të paguash taksat përkatëse. Rrjetet sociale nuk e përjashtojnë përgjegjësinë ligjore.
Pagesat elektronike dhe siguria
Një nga elementët thelbësorë të tregtisë online është mënyra e pagesës. Në Shqipëri përdoren metoda të ndryshme si transfertat bankare, pagesat me kartë, por edhe “cash on delivery” (pagesë në dorëzim). Legjislacioni kërkon që të gjitha këto mënyra të jenë të sigurta dhe të mbrojnë të dhënat personale të klientëve, duke respektuar ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale.
A mund të tregtosh online pa u regjistruar?
Në mënyrë të përkohshme ose për raste shumë të rralla (si shitje personale njëherë në disa muaj), shitja mund të tolerohet pa regjistrim. Por në momentin që aktiviteti bëhet i vazhdueshëm dhe gjeneron të ardhura, ai konsiderohet biznes dhe duhet të regjistrohet. Kjo është e rëndësishme për të shmangur penalitetet dhe për të ndërtuar një aktivitet të qëndrueshëm.
A ka mbështetje nga shteti për tregtinë online?
Po, ka disa nisma që promovojnë digjitalizimin dhe kalimin e bizneseve në internet. Platforma si “e-Albania”, shërbimet elektronike të QKB-së dhe programet mbështetëse nga Ministria e Ekonomisë janë disa nga mjetet që lehtësojnë procesin e nisjes së tregtisë online. Gjithashtu, në vitet e fundit janë organizuar trajnime dhe grante për gratë sipërmarrëse apo të rinjtë që duan të fillojnë një biznes online.
Pse është e rëndësishme ligjshmëria në tregtinë online?
Ligjshmëria siguron besimin mes konsumatorit dhe shitësit, mbron të dy palët nga abuzimet dhe ndihmon ekonominë të rritet në mënyrë të shëndetshme. Një treg online i rregulluar është më i qëndrueshëm, më i sigurt dhe ka më shumë potencial për të zgjeruar tregun edhe jashtë Shqipërisë.
Mbyllje reflektuese
Në një kohë kur gjithnjë e më shumë shqiptarë blejnë dhe shesin online, ligjshmëria nuk është vetëm një detyrim, por edhe një mundësi. Duke ndërtuar aktivitetin mbi baza të forta dhe transparente, tregtarët online jo vetëm që shmangin problemet me ligjin, por fitojnë edhe besimin e klientëve. Nëse po mendon të nisësh një biznes online, pyetja e parë që duhet t’i bësh vetes është: “A jam i gatshëm të bëj gjithçka sipas rregullave?” Kjo është rruga më e sigurt drejt suksesit.