Trade.al – Informacione financiare

Tag: tregu financiar

  • A duhet të investosh në aksione gjatë krizës?

    Kur ekonomia përballet me vështirësi, shumë njerëz ndihen të pasigurt për të ardhmen dhe hezitojnë të bëjnë investime. Megjithatë, historia ka treguar se periudhat e krizës mund të ofrojnë edhe mundësi të rralla për ata që dinë të analizojnë situatën dhe të veprojnë me kujdes. Investimi në aksione gjatë krizës nuk është një vendim i thjeshtë, por mund të jetë një strategji e mençur nëse bëhet me logjikë dhe informacion të saktë.

    Çfarë është një krizë ekonomike?

    Një krizë ekonomike është një periudhë e vështirë për tregjet dhe ekonominë në përgjithësi. Ajo mund të shkaktohet nga faktorë të ndryshëm si inflacioni i lartë, papunësia, rënia e prodhimit, luftërat, pandemitë ose tronditje të papritura në tregje financiare. Gjatë këtyre periudhave, investitorët shpesh shesin aksione nga frika, çka shkakton ulje të ndjeshme të çmimeve në bursë.

    Aksionet bëhen më të lira gjatë krizës

    Një nga arsyet kryesore pse shumë investitorë me përvojë zgjedhin të blejnë aksione gjatë krizës është sepse çmimet e tyre bien. Kur tregu është në rënie, shumë kompani të mira tregtohen nën vlerën e tyre reale. Kjo krijon mundësi për të blerë me “zbritje” aksione që në kushte normale do të ishin shumë më të shtrenjta.

    Shembull: Gjatë krizës financiare të vitit 2008, çmimet e aksioneve të shumë kompanive ranë ndjeshëm. Ata që investuan në kompani si Apple, Amazon apo Microsoft në atë kohë, patën përfitime të mëdha në vitet që pasuan.

    Frika është armiku më i madh i investitorit

    Një nga gabimet më të zakonshme që bëjnë investitorët gjatë krizës është se lejojnë emocionet të drejtojnë vendimet e tyre. Frika e humbjes i shtyn shumë njerëz të shesin në momentin më të keq, kur çmimet janë më të ulëta. Investitorët që arrijnë të ruajnë qetësinë dhe të shohin përtej momentit, kanë më shumë shanse të përfitojnë nga rikuperimi i tregut.

    Diversifikimi si strategji mbrojtëse

    Gjatë krizës, është thelbësore të mos investosh vetëm në një kompani apo sektor. Diversifikimi i portofolit në sektorë të ndryshëm dhe zona të ndryshme gjeografike mund të ndihmojë në reduktimin e rrezikut. Për shembull, nëse aksionet e sektorit të teknologjisë bien, aksionet e sektorit të energjisë mund të qëndrojnë më stabile ose të rriten.

    Investimi afatgjatë funksionon edhe në krizë

    Një nga parimet më të rëndësishme të investimit është mendësia afatgjatë. Edhe nëse blini aksione gjatë krizës dhe ato bien më tej për një periudhë të shkurtër, nëse kompania është e qëndrueshme dhe ka potencial për rritje, vlera e saj ka shumë gjasa të rikthehet dhe të tejkalojë nivelin e mëparshëm me kalimin e kohës.

    Kujdes me borxhin dhe shpenzimet

    Edhe pse investimi gjatë krizës mund të sjellë përfitime, nuk duhet të harrojmë që është e rëndësishme të jemi financiarisht të qëndrueshëm. Nuk është e mençur të investosh para që i ke të nevojshme për shpenzimet bazë, apo të marrësh borxh për të blerë aksione. Investimi duhet të bëhet me para që mund të përballosh t’i mbash të investuara për disa vite, edhe nëse tregu bie.

    Si të fillosh të investosh gjatë krizës?

    Nëse vendos të investosh në periudhë krize, ja disa hapa të thjeshtë për fillim:

    • Hulumto mirë kompanitë: Kërko kompani që kanë histori të qëndrueshme, bilanc pozitiv dhe drejtues të besueshëm.
    • Nis me pak: Mos vendos menjëherë shumën e plotë. Bëje në mënyrë të përshkallëzuar.
    • Përdor aplikacione apo platforma të sigurta për tregti: Si p.sh. eToro, Interactive Brokers apo Revolut.
    • Mëso bazat e leximit të grafikëve dhe raporteve financiare: Edhe një kuptim i thjeshtë mund të ndihmojë në marrjen e vendimeve më të mira.

    Mundësia për rritje është aty, por kërkon durim

    Historia ekonomike na mëson se çdo krizë ka një fund. Edhe pse është e pamundur të parashikosh me saktësi se kur do të ndodhë rikuperimi, ajo që është e sigurt është se tregjet kanë tendencën të rikthehen. Ata që investojnë me durim dhe planifikim gjatë kohërave të vështira, shpesh shohin rezultate pozitive më vonë.

    A ia vlen të rrezikosh?

    Përgjigjja varet nga qëllimet dhe toleranca jote ndaj rrezikut. Nëse ke një horizont afatgjatë dhe je i përgatitur emocionalisht për luhatje në treg, investimi gjatë krizës mund të jetë një mundësi e artë. Por nëse ndihesh i pasigurt, ndoshta është më mirë të fillosh me një shumë të vogël dhe të mësosh gjatë rrugës.

    Në fund të ditës, vendimi për të investuar gjatë krizës duhet të bazohet në arsyetim dhe jo në ndjenja. Pyet veten: a po e shoh këtë si një mundësi për të ndërtuar pasuri në të ardhmen, apo po ndjek panikun e tregut? Vendimi është i yti – por dijenia dhe durimi janë aleatët më të mirë që mund të kesh.

  • Si të investosh në aksione nga Shqipëria

    Në një kohë kur shumë të rinj dhe profesionistë shqiptarë kërkojnë mënyra për të rritur të ardhurat e tyre, investimi në aksione është bërë një alternativë gjithnjë e më e diskutuar. Por si mund të investosh në aksione kur jeton në Shqipëri, dhe çfarë duhet të dish para se të fillosh? Ky artikull do të të udhëheqë hap pas hapi me informacion praktik dhe të thjeshtë për të kuptuar bazat e tregut të aksioneve dhe si të hysh në të nga vendi ynë.

    Çfarë do të thotë të investosh në aksione?

    Aksionet janë pjesë të një kompanie që mund të blihen nga individët. Kur blen një aksion, bëhesh bashkëpronar i asaj kompanie, sado i vogël të jetë ky pronësim. Investimi në aksione nënkupton blerjen e tyre me qëllim që çmimi të rritet në të ardhmen ose që të përfitosh nga shpërndarja e fitimeve (dividendët).

    A është e mundur të investosh në aksione nga Shqipëria?

    Po, është plotësisht e mundur. Edhe pse Shqipëria nuk ka ende një bursë të zhvilluar kombëtare ku të tregtohen aksione të kompanive vendase, çdo individ shqiptar me akses në internet dhe një kartë debiti ose krediti mund të hapë një llogari në një platformë ndërkombëtare të brokerimit online. Këto platforma të lejojnë të investosh në kompani të mëdha si Apple, Amazon, Microsoft, apo Tesla, drejtpërdrejt nga Shqipëria.

    Zgjedhja e një platforme për investim

    Një nga hapat e parë është të zgjedhësh një platformë brokerimi të besueshme. Disa nga më të njohurat që pranojnë përdorues nga Shqipëria janë:

    • eToro: Një platformë shumë e popullarizuar që ofron edhe funksionalitetin e kopjimit të investimeve të investitorëve të tjerë.
    • Interactive Brokers: E preferuar nga investitorët më profesionistë për shkak të tarifave të ulëta dhe aksesit të gjerë në tregje.
    • Trading 212: E përshtatshme për fillestarë, me përdorim të lehtë dhe pa komisione në tregtimin e aksioneve.

    Për të hapur një llogari, do të të duhet të dorëzosh një dokument identifikimi, një provë të adresës dhe të përfundosh një pyetësor të thjeshtë për të vlerësuar njohuritë e tua mbi investimet.

    Sa para duhet për të filluar?

    Një nga mitet më të zakonshme është se për të investuar në aksione të duhet shumë para. Në realitet, shumë platforma të brokerimit online lejojnë të fillosh edhe me 10 apo 50 euro. Gjithashtu, shumica e tyre ofrojnë opsionin për të blerë “aksione të pjesshme”, që do të thotë se nuk ke pse të blesh një aksion të plotë të një kompanie si Amazon që mund të kushtojë qindra dollarë.

    Çfarë rrezikësh ka?

    Si çdo investim, edhe tregtia me aksione ka rreziqet e veta. Vlera e aksioneve mund të ulet dhe mund të humbasësh një pjesë ose të gjitha paratë e investuara. Kjo është arsyeja pse rekomandohet që të mos investosh para që nuk je i gatshëm të humbasësh, dhe të mos veprosh në bazë emocionesh.

    Gjithashtu, është e rëndësishme të diversifikosh – që do të thotë të mos vendosësh të gjitha paratë në një kompani të vetme. Një portofol i balancuar me aksione nga industri të ndryshme ul rrezikun në plan afatgjatë.

    Si të zgjedhësh aksionet që do të blesh?

    Nuk ka një formulë magjike për të zgjedhur aksionet më të mira, por disa këshilla të vlefshme janë:

    • Investo në kompani që i njeh dhe i kupton
    • Shiko historikun e fitimeve dhe qëndrueshmërinë e tyre në treg
    • Lexo lajmet ekonomike dhe raportet financiare
    • Mos ndiq verbërisht trendet apo “këshillat e shpejta” në rrjete sociale

    Në fillim, është mirë të fillosh me kompani të mëdha dhe të qëndrueshme (të quajtura “blue-chip stocks”) si Coca-Cola, Johnson & Johnson apo Google, të cilat kanë një histori të gjatë të rritjes së qëndrueshme.

    Taksat dhe detyrimet në Shqipëri

    Aktualisht, të ardhurat nga investimet në aksione për individët që jetojnë në Shqipëri i nënshtrohen tatimit mbi të ardhurat nga kapitali. Nëse realizon fitime (p.sh., shes aksionet me çmim më të lartë se sa i ke blerë), duhet të deklarosh këto të ardhura dhe të paguash tatimin përkatës (tatimi mbi fitimet kapitale është rreth 15%). Është e rëndësishme të mbash evidencë për transaksionet dhe të konsultohesh me një kontabilist për të shmangur penalitete.

    Si të mësosh më shumë?

    Nëse je fillestar, mos u ndje i pasigurt. Ka shumë burime në gjuhën shqipe dhe angleze për të mësuar më shumë rreth investimeve:

    • YouTube kanale edukative për investime
    • Libra si “The Intelligent Investor” nga Benjamin Graham
    • Kurse online falas në platforma si Coursera dhe Udemy

    Më e rëndësishmja është të fillosh ngadalë, të mësosh në mënyrë të vazhdueshme dhe të investosh me kujdes.

    A ia vlen të investosh në aksione?

    Nëse ke një të ardhur të qëndrueshme dhe kërkon të ndërtosh pasuri në mënyrë afatgjatë, investimi në aksione është një alternativë reale dhe e arritshme. Por është e rëndësishme të jesh i duruar, i informuar dhe i disiplinuar. Fitimet nuk vijnë brenda natës, por me kalimin e kohës dhe përmes zgjedhjeve të zgjuara, investimi mund të kthehet në një burim të qëndrueshëm të ardhurash.

    Nëse e sheh këtë si një mundësi serioze, pyetja që duhet t’i bësh vetes është: A je gati të fillosh të ndërtosh të ardhmen tënde financiare, një aksion në një kohë?